Yiyun Li

 

Yiyun Li, 4 Kasım 1972 yılında öğretmen bir anne ve nükleer fizikçi bir babanın çocuğu olarak  Pekin, Çin'de dünyaya gelmiş. Liseyi matematik sınıfında bitirdikten sonra 1991 yılında “People's Liberation Army”de iki yıllık  mecburi askerlik hizmetini tamamlamış. Pekin Üniversitesi  İmmünoloji bölümünden  1996 yılında mezun olan  Li ,  kariyer yapmak üzere Amerika’ya gitme hayalini gerçekleştirmiştir. 2000 yılında Iowa Üniversitesinden “Master of Science in Immunology” derecesini almış, ancak  yazıya olan merakı sonucu doktora yapmaktan vazgeçerek  2005 yılında aynı üniversitenin kurgu ve yaratıcı yazarlık programlarına katılmış. 

Li’nin  edebiyat kariyeri ilk olarak yazdığı kısa hikayelerle başlamış. Bu hikayeleri, prestijli edebiyat dergilerinde yayımlanmış ve kısa sürede edebiyat dünyasında dikkat çekmiş. 2005 yılında, “A Thousand Years of Good Prayers” adlı hikaye koleksiyonu ile Frank O’Connor Uluslararası Kısa Hikaye Ödülü’nü kazanmış. Yazar bu koleksiyonunda, göçmen deneyimleri, kültürel çatışmalar ve insan psikolojisi gibi karmaşık konuları ustalıkla yazıya dökmüş.

2005-2008 arası Oakland’da kocası ve iki oğlu ile yaşayan Li, “University of California, Davis”in İngilizce bölümünde dersler vermek için 2008 de California’ya taşınmış. Bu dönemde Li’nin ilk romanı olan “The Vagrants – Serseriler” 2009 yılında yayımlanmış. Roman, toplumsal değişimlerin bireyler üzerindeki etkilerini inceler ve insanların kişisel özgürlüklerini arama çabalarını anlatır. 2017 yılından itibaren  Princeton Üniversitesi,  The Lewis Center for The Arts böümünde  yaratıcı yazarlık dersleri vermeye başlayan Li, 2022 yılında bu bölümün direktörü olmuştur.

Yiyun Li, eserlerinde genellikle dilin gücünü ve insan psikolojisinin derinliklerini vurgular. Kimlik, aidiyet ve yabancılaşma gibi temaları ustaca işler. Hem Çin hem de Amerika’nın kültürel karmaşıklıklarını anlama ve yansıtma yeteneği ile tanınır. Eserlerini yalnızca ingilizce olarak yazan Li bir röpörtajında  böylece kendini daha özgür hissettiğini belirtmiş.

Yiyun Li, 2012 yılında depresyona girmiş ve iki defa intihara teşebbüs etmiştir. Hastaneden toparlanıp ayrıldıktan sonra kurgu yazma ilgisini kaybetmiş ve bir yıl boyunca çeşitli hatıralar, biyografiler, günlükler, dergiler okumaya odaklanmış. Bu dönem yaşadığı depresyonu anlattığı anı kitabı “Dear Friend” 2017 yılında basılmış. Kitap basıldıktan birkaç ay sonra 16 yaşındaki oğlu Vincent intihar etmiş. 2019 yılında basılan “Where Reasons End” romanında  Li bu yas dönemine değinir. Şubat 2024 de ise 19 yaşındaki oğlu bir tren kazası geçirmiş ve hayatını kaybetmiştir. Yetkililer bu ölümün de bir intihar olduğunu raporlamışlardır.

2022’de yayınlanan “Kazkafanın Hikayesi - The Book of Goose”, 2023 yılında “PEN/Faulkner Award for Fiction” ödülünü kazanmış. Kitapları bugüne kadar 20 den fazla dile çevrilen Li kariyeri boyunca çok sayıda ödül almış, 2024 Booker prize gibi önemli kitap ödülleri jürilerinin üyesi olmuş, ayrıca ilk önce 35 yaş altı, daha sonra 40 yaş altı izlenmeye değer Amerikalı yazarlar arasına seçilmiş.

Yiyun Li  hâlâ California’da yaşıyor ve California Üniversitesi’nde yaratıcı yazarlık dersleri veriyor.