Elizabeth Finch

 

                                                          Yazar: Julian Barnes

                                                          Özgün Adı:Elizabeth Finch

                                                           Orijinal Dili: İngilizce

                                                           Yayınevi: Ayrıntı Yayınları

                                                           Çeviren:Serdar Rıfat Kırkoğlu

                                                           Basım Yeri / Tarihi: İstanbul, 2022, 1.Baskı

 

 

Julian Barnes, son romanı Elizabeth Finch’de, demirbaş izleklerinden biri olan aşk/gerçek (hakikat) ilişkisini bir kez daha gündeme getirerek bizleri zorlu bir ahlaki sorgulamaya davet ediyor: aşk salt “mutluluk”la ilintili bir duygu mudur, yoksa daha çok “gerçek”le, “hakikat”le mi girift bağlar içindedir? Kendimize çıkış noktası olarak “yapaylığı” almak yoluyla hayata karşı daha gelenek dışı ve bir o kadar da “sahici” bir bakış açısı geliştirebilir miyiz? Ve sanat, edebiyat bize bu arayışımızda ne kadar yol gösterebilir?

Romanın başkahramanı Neil, gençliğinde katıldığı bir vakıf kursunda son derece kendine özgü bir hocanın öğrencisi olur ve ona gitgide daha çok “bağlanır”. Elizabeth Finch’in ölümü üzerine derslerde işledikleri konuları, Finch’in kişisel notlarını ve birlikte geçirdikleri öğle yemeklerini düşünür. “Geçmişimizi yanlış yorumlamak insan olmanın bir parçası”ysa, Neil kendi payına düşen geçmiş ve belleğindekilerle ne yapacaktır? Elizabeth Finch’in onda uyandırdığı duygular ve “gizemli” kişiliğinin sırlarını ve onun hayattaki ahlaki “duruşunu” anlamaya yönelir. Bu yöneliş bir bakıma, bir “iç sorgulama”, bir “yüzleşmedir”...

Julian Barnes, bu son romanında, bir yandan geleneksel tarihsel anlatıların gündemine hiçbir zaman girmeyen kimi “varoluşsal” durumları gün ışığına çıkarma konusundaki ustalığını gösterirken, bir yandan da sürükleyici ve eğlenceli bir kurmaca yazarlığı ortaya koyuyor. Elizabeth Finch sadece çarpıcı bir hikâye değil, aynı zamanda sanatın sahiciliği ve edebiyatın ufku üzerine girişilen zorlu bir arayış çabası.

 

Yorumlarımız:

İngiliz edebiyatcı Julian Barnes Fransa’da da çok tanınan, birçok ödüller almış bir yazar, edebiyat ve sinema eleştirmenidir. Romanını kitap kulübümüzde ilk defa okuduk. Başarısı ve yükselişi, insan ve onu belirleyen koşullara yaklaşımında gizlidir. Bizleri etkileyen bir yazar oldu. Tartışmamız sonunda gördük ki, her sayfasında konuşulacak çok şey vardı. 

Okuduğumuz Julian Barnes'ın son romanı  "Elizabet Finch", aynı zamanda baş kahramanın da ismi. Fakat yazar romanını EF’nin yetişkinler sınıfında öğrencisi, Neil’in ağzından yazmış. Aralara da EF’nin günlüğünden pasajlar koymuş. Roman aşk ve gerçeklik üzerine, dinler tarihini de irdeleyen, felsefi, çağlar arasında bir yolculuk. Pagan Julian ve dönemi,  stoacılık, paganlık, hristiyanlık, Aziz Ursula, Viktorya dönemi hatta Hitler'e kadar uzanıyor. 

Romanda, özellikle yabancı olduğum felsefi terimler beni zorladı, sık sık açıklamalarına bakmak zorunda kaldım. Ama, sonunda  bize kattığı birçok felsefi ve tarihi bilgi vardı. Baş kahraman EF , kültür ve uygarlık dersi veren, orta çağ felsefesi benimsemiş bir entellektüel. Tartışmada karakterler ve konuyla ilgili birçok yorumumuz  oldu. Ama zevkle ve merakla okumanız için bunları yazmayacağım.

Sonuç; yazar stoacı felsefe ve paganizimi önemsediği için mi bu karakterleri yarattı? Yoksa öğretmen ve öğrencisi arasında adı konulamayan aşk konusunu işlerken, öğretmenin ortaçağ ilgi alanı olduğu için mi, tarih ve felsefe gündemdeydi? Lütfen okuyun siz karar verin. ZELİHA