Joseph Heller

 

20. yüzyıl Amerikan Edebiyatının en önemli satiristlerinden biri olan Joseph Heller, 1 Mayıs 1923’te Brooklyn’de doğdu. New York’ta geçen çocukluğu ve gençliği boyunca hep yazar olmak istemişti. Çocukken bile yazmayı severdi; gençken, Rusya'nın Finlandiya'yı işgaliyle ilgili bir hikâye yazdı ve bunu reddeden New York Daily News'e gönderdi.

1942'de 19 yaşında ABD Ordusu Hava Kuvvetleri'ne katıldı. İki yıl sonra İtalyan Cephesine gönderildi ve B-25 Bombardıman uçağı ile bombardıman pilotu olarak altmış uçuş gerçekleştirdi. Burada yaşadığı deneyimler, daha sonra yazacağı “Madde 22”’nin zeminini oluşturdu. 1945 yılında terhis edilen yazar, New York Üniversitesi’ne girip İngiliz Edebiyatı öğrenimi gördü. Columbia Üniversitesi’ndeki master eğitiminden sonra Fullbright bursuyla İngiltere’ye gidip Oxford Üniversitesi’ne devam etti. 1950-1952 yılları arasında Pennsylvania Üniversitesi’nde profesör olarak ders verdikten sonra Time ve Look dergilerinde metin yazarı olarak çalıştı.

Hava Kuvvetlerinde Yüzbaşı olan John Yossarian'ın savaş zamanı deneyimlerini anlatan Catch-22, 1961'de yayınlandı. Chicago Sun-Times onu "son yılların en iyi Amerikan romanı" olarak nitelendirirken, diğer eleştirmenler onu "düzensiz, okunamaz ve kaba" olarak nitelendirdi. Ama Birleşik Krallık'ta tepki çok farklıydı, burada yayınlandıktan sonraki bir hafta içinde roman en çok satanlar listelerinde bir numara oldu. Catch-22, romanın savaş karşıtı duygularıyla özdeşleşen birçok baby boomer'ın hayal gücünü yakaladı. Romanın başlığı, kolay bir çıkış yolu olmayan bir ikilem için İngilizce ve diğer dillerde standart bir terim haline geldi. Artık bir klasik olarak kabul edilen kitap, Modern Kütüphane'nin yüzyılın en iyi 100 romanı listesinde yer aldı.  

Romanın film hakları 1962'de satın alındı. Mike Nichols tarafından yönetilen ve Alan Arkin, Jon Voight ve Orson Welles'in başrollerini paylaştığı film 1970 yılına kadar gösterime girmedi.

1967'de Heller, “We Bombed” adlı bir oyun yazdı. Oyunu sadece altı haftada tamamladı, ancak sahneye koyulurken yapımcılarla çalışmak için çok zaman harcadı.

Heller'in ikinci romanı “Something Happened”, 1974'te yayınlandı. Heller, her biri tamamlaması birkaç yıl süren beş roman daha yazdı. Good as Gold (1979), God Knows (1984), Picture This (1988), Cath-22’nin devamı niteliğindeki “The Closing Time (1994)”, “Portrait of an Artist, as an Old Man (2000)”. Tüm romanlar oldukça iyi sattı, ancak hiçbiri ilk romanının başarısını yakalayamadı.

1981 yılında Heller'e, kendisini geçici olarak felç bırakacak olan zayıflatıcı bir sendrom olan Guillain-Barré sendromu teşhisi kondu.  Aynı gün Mount Sinai Tıp Hastanesi Yoğun Bakım Ünitesine yatırıldı ve uzun zaman orada kaldı. 1986’da hastane sürecini yine alaycı üslubuyla anlattığı “No Laughing Matter” adlı kitabına döktü. Diğer biyografi kitabı ise çocukluğunu anlattığı “Now and Then” isimli kitabıdır.

1989 yılında hastayken tanıştığı bir hemşireyle yeniden evlenen yazar, 13 Aralık 1999’da geçirdiği bir kalp krizi sonucu Long Island’daki evinde yaşama veda etti.